Udostępnij ten artykuł
Powracam do cyklu o Sakramentarzu tynieckim, kilka kolejnych wpisów też mam już gotowych, sukcesywnie będę je zamieszczał. Po dokończeniu wpisów na temat Mszy własnych o świętych w Sakramentarzu tynieckim, trzeba postawić pytanie o wzajemną relację Sanctorale i Martyrologium, umieszczonego na początku księgi (str. 7-30).
Oczywiście Martyrologium nie jest kalendarzem liturgicznym, nie można więc oczekiwać pełnej jego zgodności z Sanctorale. Z natury rzeczy Martyrologium, podające wspomnienia świętych na każdy dzień roku, jest znacznie pełniejsze niż Sanctorale. Porównanie obu elementów sakramentarza musi więc polegać na sprawdzeniu, czy święta obecne w Sanctorale są również obecne pod tymi samymi datami w Martyrologium. Przejdźmy po kolei miesiące roku.
Styczeń. Zgodność stuprocentowa. Wszystkie święta z Sanctorale są obecne w Martyrologium, z oktawami Epifanii i św. Agnieszki włącznie.
Luty. Zgodność stuprocentowa. Świąt w Sanctorale jest zresztą bardzo mało z uwagi na rozpoczynający się często w lutym Wielki Post.
Marzec. Tutaj Sanctorale, z uwagi na Wielki Post, zawiera tylko dwa święta: św. Grzegorza (12 marca) i Zwiastowanie Maryi (25 marca). Martyrologium nie ma Zwiastowania, ponieważ pod tą datą umieszczona jest Męka Pańska, o czym wspominałem we wpisie z 10 sierpnia.
Kwiecień. Sanctorale nadal jest ubogie. Pełna zgodność z Martyrologium.
Maj. 3 maja Sanctorale ma święto Aleksandra, Ewencjusza i Teodula, Martyrologium wymienia tylko Aleksandra. 6 maja Sanctorale ma św. Jana Apostoła a Martyrologium św. Hilarego. 12 maja Sanctorale ma dwa oddzielne święta: Pankracego oraz Nereusza i Achillesa, Martyrologium ma tylko Pankracego.
Czerwiec. Od czerwca Sanctorale zaczyna być bardzo bogate. Różnic w stosunku do Martyrologium jest bardzo niewiele. 19 czerwca Sanctorale ma św. Protazego i Gerwazego, Martyrologium wymienia ich w odwrotnej kolejności. 28 czerwca Sanctorale ma św. Leona i wigilię św. Piotra, Martyrologium ma wigilię św. Piotra i Pawła. 29 czerwca Sanctorale ma św. Piotra a 30 św. Pawła, natomiast Martyrologium 29 czerwca ma razem Piotra i Pawła. O sprawie łącznego lub osobnego wspominania obu Apostołów pisałem we wpisie z 9 listopada.
Lipiec. 10 lipca Sanctorale ma 7 braci, Martyrologium dodaje św. Felicytę. 25 lipca Sanctorale ma św. Jakuba, Martyrologium dodaje św. Krzysztofa.
Sierpień. 1 sierpnia Sanctorale ma św. Piotra w Okowach oraz św. Felicyty i Braci Machabejskich, Martyrologium ma tylko św. Piotra w Okowach. 9 sierpnia Martyrologium nie ma wigilii św. Wawrzyńca. 13 sierpnia Sanctorale ma św. Hipolita, Martyrologium dodaje jeszcze „i towarzyszy”. 14 sierpnia Sanctorale ma św. Euzebiusza i wigilię Wniebowzięcia, Martyrologium ma tylko Euzebiusza. 18 sierpnia Sanctorale ma św. Agapita, Martyrologium dodaje jeszcze św. Helenę. 19 sierpnia Sanctorale ma św. Magnusa, Martyrologium ma św. Mennasa (to może być zwykła pomyłka w Martyrologium). 22 sierpnia Sanctorale ma św. Tymoteusza, Martyrologium dodaje jeszcze św. Symforiana. 28 sierpnia Sanctorale ma św. Hermeta oraz św. Augustyna, Martyrologium ma tylko Hermeta. 29 sierpnia Sanctorale ma św. Sabiny oraz męczeństwo św. Jana Chrzciciela, Martyrologium ma tylko św. Sabiny.
Wrzesień. 8 września Sanctorale ma Narodzenie Maryi oraz św. Hadriana, Martyrologium ma tylko Narodzenie Maryi. 14 września Sanctorale ma św. Korneliusza i Cypriana oraz Podwyższenie Krzyża, Martyrologium ma tylko św. Korneliusza i Cypriana. 16 września Sanctorale ma św. Eufemii oraz św. Łucji i Geminiana, Martyrologium ma tylko św. Eufemii. 20 września Martyrologium nie ma wigilii św. Mateusza.
Październik. 7 października Sanctorale ma św. Marka oraz św. Marcelego i Apolejusza, Martyrologium ma tylko św. Marka. 8 października Martyrologium nie ma wigilii św. Dionizego, Rustyka i Eleuteriusza. W Sanctorale św. Kaliksta jest 15 października a w Martrologium 14 – tu jest ewidentna pomyłka w Sanctorale. 31 października Martyrologium nie ma wigilii Wszystkich Świętych.
Listopad. 1 listopada Sanctorale ma Wszystkich Świętych oraz św. Cezarego, Martyrologium nie ma Cezarego. 11 listopada Sanctorale ma św. Mennasa oraz św. Marcina, Martyrologium ma tylko św. Marcina. 21 listopada Martyrologium nie ma wigilii św. Cecylii a 23 listopada nie ma św. Felicyty (w Martyrologium jej święto przypada 11 stycznia i 10 lipca). 29 listopada Martyrologium nie ma wigilii św. Andrzeja.
Grudzień. Przed Narodzeniem Pańskim Sanctorale jest ubogie z uwagi na czas Adwentu. 7 grudnia Martyrologium nie ma oktawy św. Andrzeja.
Podsumowanie. Sanctorale i Martyrologium są ze sobą zgodne. Różnice polegają z reguły na tym, że w niektóre dni Sanctorale kumuluje parę obchodów a Martyrologium uwzględnia tylko jeden, w paru przypadkach mamy z kolei sytuację odwrotną. Martyrologium nie zna też niektórych wigilii i oktaw. Parę innych różnic wydaje się być efektem zwykłych pomyłek. Różnice rzeczywiste są tylko trzy: 25 marca (brak w Martyrologium Zwiastowania z uwagi na umieszczenie pod tą datą Męki Pańskiej), 6 maja (w Sanctorale św. Jan; w Martyrologium św. Hilary) i 29/30 czerwca (w Sanctorale oddzielne a w Martyrologium łączne wspomnienie Piotra i Pawła).
