Udostępnij ten artykuł
Ze względu na charakter fenomenu wczesnego chrześcijaństwa nie istnieje coś takiego jak jeden ogólny i spójny system, który można by określić mianem eschatologii wczesnochrześcijańskiej.
Mamy do czynienia z całym – zmieniającym się w czasie i niejednorodnym w przestrzeni – spektrum paradygmatów (judeochrześcijańskim [apokaliptycznym], millenarystycznym, aleksandryjskim), w których ramach funkcjonują różne poglądy, wyobrażenia czy koncepcje. Celem niniejszego wprowadzenia nie będzie charakterystyka ich wszystkich (co musiałoby się skończyć uwypukleniem różnic pomiędzy nimi), ale próba ukazania pewnego sposobu myślenia o rzeczach ostatecznych i ich relacji z „naszą” rzeczywistością, który – przynajmniej w głównych punktach –wydaje się być obecny w większości ujęć wczesnochrześcijańskich.
Punktem odniesienia dla jego charakterystyki jest tu powszechnie występujące w literaturze pierwszych wieków rozumienie niedzieli jako dnia zarazem pierwszego i ósmego, a konkretnie ujęcie tego tematu w XV rozdziale Listu Pseudo–Barnaby (początek II w.). Na jego podstawie można pokazać, iż przyjście Chrystusa, a nade wszystko. Jego zmartwychwstanie i wniebowstąpienie, stanowią początek nowego eonu (swojego rodzaju re–kreacja świata), który na planie kosmicznym uobecni się w pełni przy właściwym końcu czasów, ale który dla chrześcijan uobecnia się już teraz wliturgicznym świętowaniu niedzieli. Wspomniany wyżej wczesnochrześcijański sposób myślenia o eschatologii można więc skrótowo ująć za pomocą paradoksalnej frazy: „już i jeszcze nie”, przy czym w owym „już” mieszczą się zarówno wydarzenia zbawcze jako początek eschatonu i możliwość uczestniczenia w nim w liturgii, natomiast „jeszcze nie” wiąże się z ciągłym czekaniem na ostateczne i totalne odnowienie świata. (Źródło: Materiały konferencyjne IV Rekolekcji Liturgicznych Mysterium Fascinans)
|config=audio|duration=1680
Tomasz Dekert – doktor religioznawstwa (UJ). Wykładowca w Instytucie Kulturoznawstwa Wyższej Szkoły Filozoficzno–Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie. Współpracownik Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego. Główne zainteresowania: literatura judaizmu intertestamentalnego, historia i teologia wczesnego chrześcijaństwa, chrześcijańska literatura apokryficzna, antropologia kulturowa (a zwłaszcza możliwości jej zastosowania do poprzednio wymienionych dziedzin), języki starożytne Autor m.in. książki Teoria rekapitulacji Ireneusza z Lyonu w świetle starożytnych koncepcji na temat Adama (WAM, Kraków 2007).
