Dokończenie modlitw nad ludem w obu mszałach. Dziś modlitwy od Niedzieli Palmowej do Wielkiej Środy. Po świętach zrobię jeszcze wpis podsumowujący kwestię źródeł modlitw z Mszału Pawła VI.
Niedziela Palmowa
Mszał Pawła VI
Pol.: Wejrzyj, prosimy, Panie, na tę swoją rodzinę, za którą Pan nasz Jezus Chrystus nie wahał się wydać w ręce oprawców i znieść mąk krzyża.
Łac.: Respice, quaesumus, Domine, super hanc familiam tuam, pro qua Dominus noster Iesus Christus non dubitavit manibus tradi nocentium, et crucis subire tormentum.
Modlitwa obecna w tradycji liturgicznej od Sakramentarza gregoriańskiego (GrH 327), gdzie jest modlitwą nad ludem Wielkiej Środy. Taką funkcję ma również w Mszale Piusa V.
Wielki Poniedziałek
a) Mszał Piusa V
Pol.: Wspomóż nas, Boże, Zbawicielu nasz, i daj, abyśmy z radością doczekali obchodu Twych dobrodziejstw, przez które raczyłeś nas odrodzić.
Łac.: Adiuva nos, Deus salutaris noster: et ad beneficia recolenda, quibus nos instaurare dignatus es, tribue venire gaudentes.
W Sakramentarzu gelazjańskim modlitwa jest obecna dwa razy, za każdym razem jako oracja druga (alternatywna kolekta?). Najpierw w formularzu niedzieli Sześćdziesiątnicy, czyli drugiej niedzieli Przedpościa (GeV 74), następnie w poniedziałek V tygodnia Wielkiego Postu. Za drugim razem modlitwa ma pewien wariant: Adiuva nos, Deus salutaris noster, et in sacrificio ieiuniorum nostras mentes purifica, ut ad beneficia recolenda… itd.
W Sakramentarzu gregoriańskim jest to od razu modlitwa nad ludem Wielkiego Poniedziałku (GrH 318).
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Niech Twoja ochrona, prosimy Cię, Panie, będzie wspomożeniem dla pokornych i niech stale osłania ufających Twemu miłosierdziu, aby celebrując święta paschalne, nie tylko obchodzili je zewnętrznie, ale, co jest o wiele lepsze, obchodzili je z czystym umysłem.
Łac.: Defensio tua, Domine, quaesumus, adsit humilibus, et iugiter protegat in tua misericordia confidentes, ut, ad festa paschalia celebranda, non solum observantiam corporalem, sed, quod est potius, habeant mentium puritatem.
W obecnej postaci jest to nowa modlitwa, natomiast do jej skomponowania posłużyły elementy dwóch modlitw Sakramentarza z Werony. Fraza od początku do „confidentes” pochodzi z modlitwy nad ludem jednego z formularzy wrześniowych dni suchych (Ve 904), a od „non solum” do końca jest wzięta z oracji drugiej jednego z formularzy codziennych (Ve 639). Fraza “ut ad festa paschalia celebranda”, łącząca obie części, została najpewniej dodana współcześnie, dla potrzeb redakcji tej modlitwy. Obie modlitwy z Veronense, zdaniem Antoine Chavasse’a, są autorstwa papieża Wigiliusza. Ve 904 byłaby zastosowana podczas wrześniowych dni suchych w 537 r. a Ve 639 21 lutego 538 r., w I niedzielę Wielkiego Postu.
Wielki Wtorek
a) Mszał Piusa V
Pol.: Boże, niech Twoje miłosierdzie oczyści nas ze wszystkich ukrytych pozostałości starego człowieka i uzdolni do odnowienia w świętości.
Łac.: Tua nos misericordia, Deus, et ab omni subreptione vetustatis expurget, et capacem sanctae novitatis efficiat.
Modlitwa obecna w tradycji liturgicznej od Sakramentarza gregoriańskiego (GrH 322), od razu w obecnej funkcji.
b) Mszał Pawła VI
Ta sama modlitwa, z wariantem: w miejsce “Tua nos misericordia, Deus” jest “Tua misericordia, Deus, populum tibi subditum” (Boże, niech Twoje miłosierdzie oczyści lud Tobie poddany…)
Wielka Środa
a) Mszał Piusa V
Ta sama modlitwa co w Niedzielę Palmową w Mszale Pawła VI, zob. wyżej.
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Prosimy Cię, Panie, daj swym wiernym nieustannie korzystać z paschalnych sakramentów i gorliwie wyczekiwać przyszłych dóbr, aby trwając w misteriach przez które zostali odrodzeni, zostali przez wynikające z nich uczynki doprowadzeni do nowego życia.
Łac.: Da, quaesumus, Domine, fidelibus tuis et sine cessatione capere paschalia sacramenta, et desideranter exspectare dona ventura, ut, mysteriis quibus renati sunt permanentes, ad novam vitam his operibus perducantur.
W Sakramentarzu gelazjańskim jest to modlitwa nad ludem wtorku II tygodnia Wielkiego Postu (GeV 177) i Wielkiego Wtorku (GeV 343). Nieco przerobiona jest również jedną z prefacji wielkanocnych Sakramentarza gelazjańskiego (GeV 513) i prefacją Poniedziałku Wielkanocnego w Suplemencie do Sakramentarza gregoriańskiego (Sp 1590). Uwaga redakcyjna: w dawnych źródłach jest “desideranter exspectare ventura”, współcześnie zostało dodane: “desideranter exspectare dona ventura”.