Udostępnij ten artykuł
Modlitwy nad ludem (i ich źródła) według obu mszałów od czwartku do soboty I tygodnia Wielkiego Postu.
Czwartek I tygodnia
a) Mszał Piusa V
Pol.: Daj, Panie, ludowi chrześcijańskiemu zrozumienie tego, co wyznaje, i umiłowanie niebieskiego daru, w którym uczestniczy.
Łac.: Da, quaesumus, Domine, populis christianis: et, quae profitentur, agnoscere, et caeleste munus diligere, quod frequentant.
Po raz pierwszy modlitwa ta pojawia się w Sakramentarzu gelazjańskim (GeV 123) jako modlitwa nad ludem środy I tygodnia. W Sakramentarzu gregoriańskim (GrH 187) jest to już modlitwa czwartku I tygodnia. Do czasu pontyfikatu Grzegorza II (715-731) czwartki Wielkiego Postu były dniami aliturgicznymi i taką sytuację odzwierciedla jeszcze Gelasianum. W Mszale Pawła VI jest ona obecna w bloku modlitw nad ludem na końcu części stałych Mszy świętej.
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Prosimy Cię, Panie, okaż upragnione miłosierdzie proszącym i udziel im niebiańskich bogactw, aby poznali o co mają prosić i by otrzymali to o co proszą.
Łac.: Adveniat, quaesumus, Domine, misericordia sperata supplicibus, et eisdem caelestis munificentia tribuatur, qua et recte poscenda cognoscant et postulata percipiant.
Modlitwa pojawia się tylko w Sakramentarzu z Werony (Ve 637) jako modlitwa nad ludem jednego z formularzy codziennych (nie powiązanych z żadnym konkretnym świętem czy okresem liturgicznym). Antoine Chavasse przypisał autorstwo tego formularza papieżowi Wigiliuszowi. Formularz ten miałby być zastosowany po raz pierwszy 14 lutego 538 roku.
Piątek I tygodnia
a) Mszał Piusa V
Pol.: Wysłuchaj nas, miłosierny Boże, i ukaż naszym duszom światło swojej łaski.
Łac.: Exaudi nos, misericors Deus: et mentibus nostris gratiae tuae lumen ostende.
Modlitwa pojawia się w Sakramentarzu gregoriańskim w dwóch funkcjach: jako modlitwa nad ludem piątku I tygodnia (GrH 191) oraz jako modlitwa jutrzni (GrH 941).
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Wejrzyj, Panie, łaskawie na swój lud, aby to co wyznaje na zewnątrz, dokonało się w nim wewnętrznie.
Łac.: Respice, Domine, propitius ad plebem tuam, ut quod eius observantia profitetur extrinsecus, interius operetur.
W takiej postaci jest to nowa kompozycja, natomiast poszczególne jej części pochodzą z dawnych źródeł. Pierwsza część (respice, Domine, propitius ad plebem tuam) pochodzi z Sakramentarza z Werony (Ve 1317), z drugiej kolekty grudniowych dni suchych. Pozostała część jest wzięta z dwóch sekret Sakramentarza gelazjańskiego: z wtorku i środy I tygodnia Wielkiego Postu (GeV 175 i 180).
Sobota I tygodnia
Mszał Piusa V i Mszał Pawła VI
Pol.: Panie, niech upragnione błogosławieństwo umocni Twoich wiernych, aby nigdy nie uchylali się od pełnienia Twojej woli i cieszyli się zawsze Twoimi dobrodziejstwami.
Łac.: Fideles tuos, Deus, benedictio desiderata confirmet: quae os, et a tua voluntate numquam faciat discrepare, et tuis semper indulgeat beneficiis gratulari.
Modlitwy tej nie ma w Sakramentarzu gregoriańskim, którego formularz soboty I tygodnia nie ma w ogóle modlitwy nad ludem. Modlitwa ta po raz pierwszy pojawia się w Sakramentarzu z Werony (Ve 1079) jako modlitwa nad ludem formularza bez tytułu. Według Gilberta Pomarèsa formularz ten został skomponowany przez papieża Gelazego I (492-496) jako ostatni z dziewiętnastu formularzy ułożonych przez niego przeciw odradzaniu się pogańskiego święta Luperkaliów. Formularz z tą modlitwą został, w opinii Pomarèsa, zastosowany 23 kwietnia 495 roku, w czwartą niedzielę po Wielkanocy. Potem modlitwę tę przejął Sakramentarz gelazjański i umieścił ją w dwóch formularzach (za każdym razem jako modlitwę nad ludem): w sobotę I tygodnia Wielkiego Postu (GeV 133) i w szóstą niedzielę po Wielkanocy (GeV 571). Kontynuowały to Gelasiana frankijskie, a z nich przejęły tę modlitwę sakramentarze z głównej linii rozwoju mszału (Sakramentarz gregoriański + Suplement + uzupełnienia z “gelazjanów” frankijskich). Mszał Pawła VI, jak widać, nic tutaj nie zmienił.
