Modlitwy nad ludem (6)
Kolejny wpis nt. modlitw nad ludem i ich źródeł według obu mszałów, dziś od niedzieli do środy III tygodnia Wielkiego Postu.
III niedziela Wielkiego Postu
Mszał Pawła VI
Pol.: Prosimy Cię, Panie, kieruj sercami swych wiernych i udziel łaskawie sługom Twoim tej łaski, aby trwając w miłości Ciebie i bliźnich, wypełnili doskonale Twoje przykazania.
Łac.: Rege, Domine, quaesumus, tuorum corda fidelium, et servis tuis hanc gratiam largire propitius, ut in tui et proximi dilectione manentes plenitudinem mandatorum tuorum adimpleant.
To jest nowa modlitwa, ale została poskładana z elementów wziętych z dwóch modlitw z Sakramentarza z Werony: fraza rege, Domine, quaesumus, tuorum corda fidelium jest wprost wzięta z modlitwy nad ludem jednego z formularzy codziennych (Ve 597), a pozostała część modlitwy powstała z wykorzystaniem początku jednej z modlitw (alternatywnej kolekty?) kolejnego formularza codziennego (Ve 599). Modlitwa Ve 599 zaczyna się tak: Deus, qui plenitudinem mandatorum in tua et proximi dilectione posuisti, hanc nobis gratiam largire propitius. Obie modlitwy, według Antoine Chavasse’a, zostały ułożone przez papieża Wigiliusza. Formularz z modlitwą Ve 597 był zastosowany w niedzielę 13 grudnia 537 roku, a kolejny 20 grudnia na zakończenie suchych dni grudniowych.
Poniedziałek III tygodnia
a) Mszał Piusa V
Pol.: Niechaj miłosierdzie Twoje, Panie, przyjdzie nam z pomocą i niech Twoja opieka wyzwoli nas od niebezpieczeństw grożących nam wskutek naszych grzechów, a Twoja moc nas zbawi.
Łac.: Subveniat nobis, Domine, misericordia tua: ut ab imminentibus peccatorum nostrorum periculis, te mereamur protegente eripi, te liberante salvari.
W Sakramentarzu gelazjańskim modlitwa funkcjonuje jako oracja druga (alternatywna kolekta?) środy suchych dni grudniowych (GeV 1158). Z kolei w Sakramentarzu gregoriańskim występuje ona w funkcji aktualnej (GrH 235) a także w bloku modlitw codziennych (GrH 879). Ponadto w Sakramentarzu gregoriańskim modlitwa ta posłużyła do skomponowania kolekty I niedzieli adwentu (GrH 778). W adwentowej kolekcie początkowa fraza (subveniat nobis, Domine, misericordia tua) jest zastąpiona przez excita, Domine, potentiam tuam et veni, reszta jest bez zmian.
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Prosimy Cię, Panie, chroń proszący Cię lud swoją prawicą, oczyść go i prowadź, aby znajdując pocieszenie w obecnym życiu mógł osiągnąć przyszłe dobra.
Łac.: Tueatur, quaesumus, Domine, dextera tua populum deprecantem, et purificatum dignanter erudiat, ut consolatione praesenti ad futura bona proficiat.
W Sakramentarzu z Werony jest to modlitwa nad ludem jednego z formularzy suchych dni wrześniowych (Ve 898). Według Antoine Chavasse’a autorem formularza z tą modlitwą jest papież Wigiliusz i po raz pierwszy został on zastosowany w 537 roku. Sakramentarz gelazjański zastosował tę modlitwę jako modlitwę nad ludem w poniedziałek IV tygodnia Wielkiego Postu (GeV 233), a Sakramentarz gregoriański (a za nim mszał Piusa V) jako modlitwę nad ludem soboty V tygodnia (GrH 311).
Wtorek III tygodnia
a) Mszał Piusa V
Pol.: Ochraniaj nas, Panie, Swoją opieką i strzeż zawsze od wszelkiej nieprawości.
Łac.: Tua nos, Domine, protectione defende: et ab omni semper iniquitate custodi.
Modlitwa obecna w tradycji liturgicznej od Sakramentarza gregoriańskiego (GrH 239), od razu w obecnej funkcji.
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Boże, Twórco i Rządco swego ludu, oddal od niego grzechy, które go nękają, aby się zawsze Tobie podobał i był bezpieczny pod Twoją opieką.
Łac.: Populi tui, Deus, institutor et rector, peccata, quibus impugnatur, expelle, ut semper tibi placitus et tuo munimine sit securus.
W Sakramentarzu z Werony jest to ostatnia modlitwa (postkomunia?) ułomnego formularza bez tytułu (Ve 379). Sakramentarz gelazjański przejmuje ją jako modlitwę nad ludem wtorku IV tygodnia Wielkiego Postu (GeV 238), a Sakramentarz gregoriański (i za nim mszał Piusa V) jako modlitwę nad ludem czwartku IV tygodnia (GrH 276).
Środa III tygodnia
a) Mszał Piusa V
Pol.: Wszechmogący Boże, dozwól, abyśmy zabiegając o Twoją łaskawą opiekę, zostali wybawieni od wszelkiego zła i służyli Tobie w pokoju duszy.
Łac.: Concede, quaesumus, omnipotens Deus, ut, qui protectionis tuae gratiam quaerimus, liberati a malis omnibus, secura tibi mente serviamus.
Modlitwa obecna w tradycji liturgicznej od Sakramentarza gregoriańskiego (GrH 243) od razu w obecnej funkcji.
b) Mszał Pawła VI
Pol.: Udziel, nasz Boże, ludowi swemu tej woli, która się Tobie podoba, ponieważ, kiedy uczynisz go zdatnym do wypełnienia tego co postanowiłeś, udzielisz mu wszelkiej pomyślności.
Łac.: Tibi placitam, Deus noster, populo tuo tribue voluntatem, quia tunc illi prospera cuncta praestabis cum tuis aptum feceris institutis.
W Sakramentarzu z Werony jest to modlitwa nad ludem jednego z formularzy suchych dni wrześniowych (Ve 882). Według Antoine Chavasse’a formularz został ułożony przez papieża Wigiliusza w 537 roku. Sakramentarz gelazjański stosuje tę modlitwę jako orację drugą (alternatywna kolekta?) formularza na II niedzielę “po zamknięciu Wielkanocy”, czyli po zakończeniu okatwy (GeV 547).