O miłości z każdej strony – recenzja książki „Pieśń nas pieśniami – Polifonia oblubieńczej czułości” Carlo Rocchetta

Blisko czterystostronicowa książka przesycona jest treściami językowymi, analizą słów znaczeń, wyjaśnieniami historycznymi i kulturowymi oraz interpretacjami autora. Dzięki wyjaśnieniom autora możemy dowiedzieć się, że w Palestynie „gruchanie synogarlicy” jest tym samym, czym dla nas przylot jaskółek – początkiem wiosny, przebudzeniem natury ale i początkiem godów.

Szczęśliwy jest ten, kto wkracza do miejsca świętego, ale najszczęśliwszy jest ten, kto wchodzi do miejsca „najświętszego”. Tak samo szczęśliwy jest ten, kto rozumie pieśni i śpiewa je, jednakże o wiele szczęśliwszy jest ten kto śpiewa „pieśni nad pieśniami”.

Orygenes

Wejść głębiej – zrozumieć więcej

To jeden z dwóch cytatów, który rozpoczyna książkę Pieśń nas pieśniami – Polifonia oblubieńczej czułości. Wydaję mi się, że te słowa bardzo dobrze oddają czym ta książka włoskiego księdza ma być – nauką śpiewania Pieśni nad pieśniami. Jednak jak wskazał już Orygenes, żeby ją śpiewać, warto ją rozumieć. To zrozumienie uzyskamy dzięki lekturze książki Calo Rocchetta, w której dogłębnie analizuje on i wyjaśnia każdy wers i każde słowo biblijnej księgi.

Jest to szczególnie interesująca pozycja dla czytelników, którzy lubią poznawać kontekst historyczny i językowy dzieła literackiego oraz znaczenie oryginalnie użytych w nim słów. Dzięki lekturze książki możemy zrozumieć, co mogą mieć na myśli oblubienica i oblubieniec, wyśpiewujący siebie miłość. Dlaczego używają alegorii i symboli takich jak: gołębica, winnica czy zęby.

Bez pudru

Warto zaznaczyć, że Carlo Rocchetta wiernie analizuje tekst. Niczego nie upiększa, bądź nie wygładza. Pisze on wprost, że dialog oblubienicy i oblubieńca posiada również atmosferę namiętności, by nie powiedzieć erotyzmu, wiodącą do pełnego zjednoczenia małżeńskiego. Stwierdzenia tak bezpośrednie nie są powszechne w „katolickich książkach”, gdzie często próbuję się nieco „przypudrować” erotyczny aspekt miłości małżeńskiej.

Prosto z żydowskich zaślubin

Z książki możemy dowiedzieć się także, jak powstawała Pieśń nad Pieśniami. Utwory jej podobne były śpiewane podczas uroczystości żydowskich zaślubin. Były to wykonania solowe, w duetach i grupowe – zależnie od części ceremonii. Dzięki przybliżeniu jej rysu historycznego, oprócz lepszego rozumienia Pieśni, możemy również spróbować przenieść się myślami w miejsce jej wykonywania. Możemy starać się współodczuwać emocje, które towarzyszyły zaręczonym/nowożeńcom w czasie śpiewu. Wszystko to pozwala nam lepiej czytać (śpiewać?), a w konsekwencji, skoro Pieśń nad pieśniami jest w kanonie Pisma świętego, modlić się tą księgą.

Klucze do analizy

Sposób omawiania księgi jest następujący: każda pieśń składająca się na biblijną księgę Pieśni nad Pieśniami, najpierw analizowana jest językowo, a następnie interpretowana przez autora zarówno w kluczu całej historii, jak i w perspektywie szerszej, teologicznej. W przypadku pieśni trzeciej (Pnp 2,8 – 3,5), która mocno zapadła mi w pamięć, Carlo Rocchetta wyjaśnia czytelnikowi, że kluczem do jej zrozumienia powinno być przyjęcie, że nie dzieje się ona w rzeczywistości, a jest tylko opisem snu Oblubienicy. Dzięki czemu można mieć wgląd w jej emocje i pragnienia. Skoro to sen, to nie musi opisywać on zdarzeń chronologicznie – autor zauważa, że każda scena pieśni to opis przeżyć kobiety. Taki klucz interpretacji pozwala czytającemu, od razu spojrzeć na pieśń z innej (może lepszej?) perspektywy.

Przebudzenie i miłość do Izraela

Dzięki wyjaśnieniom autora, możemy dowiedzieć się chociażby, że w Palestynie „gruchanie synogarlicy” jest tym samym, czym dla nas przylot jaskółek – początkiem wiosny, przebudzeniem natury, ale i początkiem godów.

Nieco dalej autor pochyla się nad wersetem 2,16, w którym Oblubienica wyznaje: „Mój umiłowany jest mój, a ja jestem jego”. Autor wyjaśnia nam tutaj, że zdanie to wyraźnie nawiązuje do idei małżeństwa monogamicznego i chrześcijańskiego, w którym dwoje staje się jednym. Stają się jednością, bo każde wzajemnie oddaje się drugiemu na stałe. Autor nie poprzestaje jednak na tym spojrzeniu. Wskazuje nam również, że w podobnych słowach, o podobnej niezmiennej i stałej przynależności mówił sam Pan Bóg, zawierając przymierze z Izraelem słowami: „Wy będziecie moim ludem, a ja będę waszym Bogiem” (np. Jr 7,23).

Dla każdego

Blisko czterystostronicowa książka przesycona jest treściami językowymi, analizą słów znaczeń, wyjaśnieniami historycznymi i kulturowymi oraz interpretacjami autora. Mogę ją polecić wszystkim. Na pewno spodoba się osobom, które uwielbiają rozkładać każde zdanie tekstu literackiego na „części pierwsze”, zastanawiać się nad pierwotnym znaczeniem każdego słowa i dzięki temu odczytywać znane już teksty od nowa.

O książce

Jak zbudować trwały związek, oparty na wzajemnej miłości, przyjaźni i szacunku? Z pomocą przychodzi historia sprzed prawie dwóch i pół tysiąca lat! Pieśń nad pieśniami, choć krótka (117 wersetów, łącznie 1250 hebrajskich słów), ma wyjątkową wartość i zaskakującą aktualność. To opowieść o miłości, opisująca drogę do małżeństwa opartego na partnerstwie i przyjaźni. Narzeczeni prowadzą dialog, ukazujący ich równość wobec siebie, wzajemne pragnienie oraz dojrzewanie do miłości. Ich droga jawi się jako przypowieść o miłości, która pochodzi od Boga i do Boga prowadzi. Carlo Rocchetta, komentując Pieśń nad pieśniami, snuje opowieść o zakochanych, udowadniając, że małżeństwo to dar, którego najgłębsze piękno wyrasta ze wzajemnego oddania się mężczyzny i kobiety wypełnionych miłością. Dokonując dogłębnej egzegezy, wydobywa z natchnionego tekstu treści ważne dla każdego wierzącego. Oryginalny komentarz, który w umiejętny sposób przekłada mądrość Pieśni nad pieśniami na język doświadczenia!

O autorze