Udostępnij ten artykuł
Msza Wieczerzy Pańskiej powinna być sprawowana w uroczysty sposób tak, by wierni uczestniczący w celebracji mogli jak najgłębiej wniknąć w misterium rozpoczynającego się Triduum Paschalnego. Nieodłącznym elementem uroczyście sprawowanej liturgii jest śpiew – celebransa, zespołu śpiewaków (scholi, chóru) oraz całego zgromadzenia liturgicznego.
Poniżej prezentujemy Wam uwagi dotyczące śpiewu poszczególnych osób i zespołów oraz śpiewów lekcji liturgii słowa. Oprócz tego udostępniamy Wam dwie propozycje śpiewów. Jedna to opracowany przez Paulinę Myćkę repertuar, druga pochodzi z Graduale Simplex.
CELEBRANS, DIAKON, KONCELEBRANS
Celebrans powinien się zatroszczyć o to, by zaśpiewać wszystkie części Mszy świętej, które są przeznaczone im do zaśpiewania – zgodnie z pierwszym stopniem śpiewów podanych w Musicam sacram (n. 29).
Diakon lub koncelebrans (jeżeli nie ma diakona) powinien się zatroszczyć o uroczyste proklamowanie Ewangelii, śpiewając ją.
Diakon lub celebrans (jeżeli nie ma diakona) powinien zaśpiewać również wszystkie części przeznaczone do śpiewu jak np. Przekażcie sobie znak pokoju.
ZESPÓŁ ŚPIEWACZY I ZGROMADZENIE WIERNYCH
Zespół śpiewaczy powinien zatroszczyć się o przygotowanie śpiewu tak, by wierni mogli przez śpiew czynnie uczestniczyć w liturgii (participatio acutosa), stąd repertuar należy przygotować tak, by obok utworów trudniejszych były również takie, które zjednoczą lud we wspólnym śpiewie.
Oprócz tego warto zatroszczyć się, by przed liturgią przygotować wiernych do śpiewu przez np. krótkie przedstawienie nieznanej do tej pory pieśni lub udostępniając teksty pieśni.
Warto też przygotować wszystkie części Mszy, które są zawarte w drugim i trzecim stopniu śpiewów podanych w Musicam sacram (nn. 30-31).
Należy zatroszczyć się, aby psalm responsoryjny wykonać z ambony.
LITURGIA SŁOWA
Liturgię słowa można sprawować w sposób uroczysty śpiewając podane lekcje ze Starego i Nowego Testamentu. Warto jednak spojrzeć na przygotowanie śpiewów liturgii słowa w sposób integralny dla wszystkich trzech celebracji Triduum Paschalnego.
1. Należy zwrócić uwagę, że pierwszym tekstem do śpiewania jest psalm responsoryjny, aklamacja przed Ewangelią, a dopiero potem czytania. Dlatego, jeżeli nie śpiewa się psalmu responsoryjnego i aklamacji przed Ewangelią, nie powinno się śpiewać innych czytań. Jeżeli te są śpiewane, pierwszeństwo ma Ewangelia, potem czytanie z Nowego Testamentu, szczególnie Epistoła, a dopiero na końcu pierwsze czytanie. Oznacza to, że np. nie należy śpiewać Epistoły, jeżeli nie będzie śpiewana Ewangelia.
2. Gdy podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej będą śpiewane wszystkie czytania, warto zwrócić uwagę, by podczas wigilii paschalnej zaśpiewać przynajmniej część lekcji ze Starego Testamentu, jednak tak, by wyróżnić śpiew Epistoły i Ewangelii.
Poniżej znajdziecie wykonania pierwszego, drugiego czytania oraz Ewangelii na Mszę Wieczerzy Pańskiej:
Pierwsze czytanie (Wj 12,1-8.11-14): neumy
Drugie czytanie (1 Kor 11,23-26): neumy
Ewangelia (J 13,1-15): nagranie oraz neumy tutaj.
***
REPERTUAR MSZY ŚWIĘTEJ WIECZERZY PAŃSKIEJ
Propozycja pierwsza (P. Myćka OPs)
Śpiew na procesję wejścia
A myśmy się chlubić powinni (Siedlecki)
lub
Jaśnieje krzyż chwalebny (Niepojęta Trójco): sopran – alt – bas – tenor
Komentarz:
Formularz Mszy Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna się słowami antyfony napisanej na podstawie listu do Galatów (6,14):
Chlubimy się krzyżem naszego Pana Jezusa Chrystusa; w nim jest nasze zbawienie, życie i zmartwychwstanie, przez niego jesteśmy zbawieni i oswobodzeni.
Stąd warto, by wybrane pieśni korespondowały z powyższą antyfoną, bo to ona nadaje charakter celebracji i wprowadza nas w misterium Triduum Paschalnego. Więc choć pieśń Jaśnieje krzyż chwalebny jest śpiewem podpowiadanym na Wielki Piątek, możemy go również użyć w Wielki Czwartek.
Warto odchodzić od śpiewania pieśni Ludu kapłański, ponieważ nie koresponduje ona właśnie z tą antyfoną. Lepszym miejscem dla niej jest np. Msza Krzyżma.
Śpiew na obrzęd mandatum
Antyfony z Mszału – dostępne tutaj.
i/lub
Miłujcie się wzajemnie (Niepojęta Trójco): sopran – alt – bas – tenor
i/lub
Ojcze spraw (Niepojęta Trójco): sopran – alt – bas – tenor
Komentarz:
Wyjątkowym momentem podczas wielkoczwartkowej liturgii jest obrzęd mandatum, pamiątka obmycia przez Chrystusa stóp apostołom. Mszał proponuje na ten obrzęd sześć antyfon, które odnoszą do przykazania miłości. Można po nie sięgnąć lub zaśpiewać którąś z pieśni.
Śpiew na procesję z darami i przygotowanie ołtarza
Ubi caritas (greg. ze zwrotkami po polsku Niepojęta Trójco) – przykład wykonania tutaj
i/lub
Gdzie miłość wzajemna (Siedlecki)
Komentarz:
Liturgię eucharystyczną rozpoczyna procesja z darami. Mszał tutaj proponuje antyfonę Gdzie miłość prawdziwa i dobroć. Istnieje wiele opracowań wykorzystujących ten tekst, proponuję dwa z nich.
Śpiew na Komunię świętą
Kto spożywa moje ciało (Niepojęta Trójco): sopran – alt – bas – tenor
Dzięki Ci, Panie (Niepojęta Trójco/Siedlecki): sopran – alt – bas – tenor
Upadnij na kolana (Niepojęta Trójco/Siedlecki): sopran – alt – bas – tenor
Komentarz
Prefacja, którą Kościół przygotował na ten dzień, mówi o Ofierze i Uczcie eucharystycznej. Wybierając śpiewy na Komunię, warto skupić się na obu tych aspektach.
Z kolei antyfona na Komunię to słowa Chrystusa:
To jest Ciało moje za was wydane; ten kielich jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy spożywać będziecie, na moją pamiątkę.
Pieśń pierwsza jest przywołaniem innych słów Jezusa, ale również odnoszących się do Jego ofiary i korespondujących z antyfoną komunijną.
Śpiew po Komunii świętej
Po Komunii warto zachować przez jakiś czas święte milczenie i jeżeli racje za tym przemawiają, po zakończeniu puryfikacji można zaśpiewać jeszcze pieśni dziękczynne/uwielbieniowe skierowane do Boga Ojca, np.:
Gloria Tibi, Domine (J. Gałuszka, Niepojęta Trójco) – tutaj w wykonaniu poznańskiej scholi Ventuno
lub
Dziękujemy Ci, Ojcze nasz (Siedlecki)
Śpiew na procesję do kaplicy adoracji
Po modlitwie po Komunii następuje przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy. Choć Mszał dopuszcza śpiewanie pieśni eucharystycznych podczas procesji, proponuję skupić się na hymnie, który jest tam podany wprost. Sław, języku, tajemnicę to piękny utwór pomagający bardziej skupić się na przeżywanych wydarzeniach. Ważne, żeby podczas procesji nie śpiewać dwóch ostatnich zwrotek. Należy je odśpiewać dopiero przeniesieniu Najświętszego Sakramentu do miejsca przechowania. Warto pamiętać, że tego dnia, za odśpiewanie właśnie tych dwóch zwrotek po Mszy Wieczerzy Pańskiej, można uzyskać odpust zupełny.
Wersja polska /jednogłos/: tutaj
Wersja łacińska – dwie ostatnie zwrotki /wielogłos/: sopran – alt – bas – tenor
Propozycja druga (Graduale Simplex)
Podczas Triduum Paschalnego, zwłaszcza w większych kościołach, należy korzystać z bogatego skarbca muzyki sakralnej (Paschalis sollemnitatis, n. 42). Dlatego czymś pomocnym i istotnym może być tutaj wykorzystanie niektórych lub wszystkich śpiewów z Graduału Zwykłego, którego neumy nie są skomplikowane – księga ta powstała z myślą o użytku w mniejszych kościołach. W ten sposób można będzie wykorzystać poszczególne antyfony z psalmami (lub same antyfony) albo zaśpiewać części stałe w języku łacińskim na melodię gregoriańską.
1. antyfonę na wejście wraz z psalmem,
2. Kyrie,
3. Gloria,
4. psalm responsoryjny wraz z antyfoną,
5. antyfony i psalm na obrzęd mandatum,
6. śpiew Ubi caritas na ofiarowanie,
7. Sanctus
8. Agnus Dei
9. antyfonę na Komunię wraz z psalmem,
10. hymn Pange lingua na przeniesienie Najświętszego Sakramentu.
Ordinaria – części stałe
Propria – śpiewy własne
Nagrania powyższych śpiewów pojawią się pod koniec naszego cyklu.
